Чабышкы атлар хуҗасы: «Ат белән кызларына тәкъдим ясаучы егетләр бар»

«Теләгән – әмәлен, теләмәгән – сәбәбен табар», – дигән сүзләр нәкъ менә биредәге яшьләр турында: эшен дә , акчасын да таба алар. Иң мөһиме – теләк кенә кирәк, диләр. Хәзер үзләре белән якыннан танышырбыз.

Аңарчы шәп яңалык белән бүлешәм: август аеннан безнең ютуб-каналдагы иң популяр тапшыруларның берсе – «Мин авылда калам» яңа форматта төшерелә башлады. Шулай итеп, алга таба сезне яңа геройлар, формат һәм алып баручы – күпләрегезгә блогер буларак таныш Айгөл Тимер көтә. Тапшыруны язма астында куелган сылтама аша кереп карарсыз, фикерләр калдырырсыз. Ә без Сосна авылы яшьләренә сүз бирик.

Чабышкы атлар хуҗасы: «Ат белән кызларына тәкъдим ясаучы егетләр бар»

Сәфәребезне Сосна авылында урнашкан Атлар ишегалдыннан башладык. Биредә 24 яшьлек Рәнис Таҗетдинов эшли. Һөнәре буенча ул – маллар табибы. Аның кебекләр турында «ат җене кагылган» диләр. Бер урында гына утыра торган кеше булып чыкмады Рәнис – интервьюга да көчкә вакыт тапты. Җитәкче кешенең эше күп була инде, шулай да атларга мәхәббәте турында сәгатьләр буе сөйләргә әзер кебек иде ул.

– Иң элек шунысын дөрес аңлагыз: бу – чабышкы атлар, ит өчен түгел. Аларны карау, ярату, тәрбияләү бик аерыла. Мин үзем беренче тапкыр 12 яшемдә атка утырдым һәм шуннан атларга тартылу башланды. Ул вакытта чабышкы атлар Салавыч авылында гына бар иде, сәпит белән шунда төшеп йөрдек. Хәзер инде үзебезнең Ат ишегалды бар. Биредә эшләгәнемә 3 ел була, – диде Рәнис.

Атлар ишегалды барлыгы 36 атка каралган. Чабышкыларны, гадәттә, көз көне Дагстаннан,Чечнядан алып кайталар. Яшь ярымлык атларны Соснада нигездән өйрәтәләр.

– Һәр хуҗалыкта да бездәге кебек шартлар булмау сәбәпле, районның чабыш атлары монда тора, шөгыльләнә, ярышларда катнаша. Бездә җәйге сезонда – 7, кышын 5 кеше эшли. Кайчандыр без эшкә өйрәнгән кебек, хәзер инде яшьләрне өйрәтәбез – Ат ишегалдының киләчәге булырга тиеш. Нәтиҗәләр дә сөенерлек – Сабантуйларда беренче урыннар алабыз, кая җитешәбез – шунда катнашабыз, – ди атлар хуҗасы.

Иң сөендергәне – биредә теләге булганнар прокатка атта йөри ала! Моның өчен махсус Казаннан да кайталар икән: «Мондый матурлыкны күргән юк иде», – диләр. Ә атта йөрү кеше сәламәтлеге өчен файдалы: беренчедән, ул терапия кебек, икенчедән, арка авыруларын дәваларга сәләтле.

Романтиклар өчен дә кулай: кызлары янына матур атларга атланып килеп тәкъдим ясаган егетләр дә бар икән. «Ак атка атланган принц Соснада тәкъдим ясасын иде әле!» – дип уйладык, бу хакта ишеткәч…

Җәй көне атларны иртәнге 4.00дә йөртә башлыйлар, чөнки аларга тынычлык кирәк. Сәгать 7.00дә эшче малайлар килеп чисталыкны кайгырта, калган егетләр төшкә кадәр атлар белән шөгыльләнә. Кичен атлар ял итә. «Диеталары»на килгәндә, чабышкы атлар тәмле ашарга ярата: көненә 4 шикәр ашыйлар, шулай ук ризыкларына бал да кушып бирәләр.

Әйткәнемчә, Рәнис белән озак сөйләшеп булмады, безне яшь эшчеләре атта йөрткән арада ул инде эшләре буенча шәһәргә чыгып киткән иде. Соклану хисләрен белдереп, бу егетләргә уңышлар теләдек!

Көндез – яшьләр үзәгендә , кич – җиләк плантациясендә

Сосна авылының тагын бер уңган, талантлы егете белән таныш булыгыз – Инсаф Ибраһимов. 27 яшендә Балтачның «Факел» Яшьләр үзәге директоры булып эшли, Соснада җиләк плантациясе тота. Тормыш иптәше дә бизнеста, районда матурлык салонында эшли. Инсаф белемне Казан дәүләт аграр университетында алган. 2019 елда «Агростартап» программасы буенча бизнесын башлап җибәргән. Грант акчасына 2 гектар 6 сутыйга виктория, 70 сутыйга кура җиләге утырта. Без килгәндә виктория инде җыеп алынган, ә кура җиләге чәчәккә бөреләнгән иде.

– Гадәттә продукцияне Балтачта сатам, узган ел Чаллыда әйбәт сатылды. Анда клиентлар белән эшләргә туган абыем булыша. Уңыш, әлбәттә, һава торышыннан тора. Мәсәлән, быел виктория бик күп булды димәс идем, аның каравы кура җиләге әйбәт булырга охшап тора. Без плантациядә гаиләбез белән бергә эшлибез. Каникул вакытларында мәктәп балаларын җәлеп итәргә тырышам. Лаеклы ялдагы абый-апаларны да эш белән тәэмин итәбез, – ди Инсаф.

Алга таба бу эштә планнары зурдан: виктория җиләгенең мәйданын киметеп, кура җиләгенекен, киресенчә, арттырырга ниятли. Кышка теплица ясарга да исәпләре бар. Әле бит, плантациядән тыш, төп эш урынын да уйларга кирәк. Шуңа күрә Инсафның көндәлек режимы мондый: иртәнге 4.00дән 8.00 кадәр плантациядә, 8.00дән 17.00 кадәр Яшьләр үзәгендә ул. Әле ул гына түгел, Сосна авылында концертлар да куярга җитешә. Быел берүзе 35 шигырьдән торган моноспектакль тәкъдим иткән. Менә шундый актив, авыл диеп янып торган яшьләре булганда, Соснада мәдәни чаралар да гөрләп уза.

Берсе – агроном, икенчесе – хисапчы

Җиләк плантациясендә тәмле викторияләр ашаганнан соң, Соснада бер матур йортка килдек. Күренеп тора: ике катлы бу зур йорт әле күптән түгел генә төзелгән. Биредә Азалия һәм Илназ Габдрахмановлар яши. Илназ – Сосна хуҗалыгында агроном, Азалия шунда ук хисапчы булып эшли. Икесе дә Соснада туып үскәннәр, гаилә коргач башта Илназның төп йортында яшәгәннәр. Хәзер инде үз йортларын җиткергәннәр. «Казан дәүләт аграр университетында укып кайткач та, авыл хуҗалыгында эшләргә ниятләдем», – ди Илназ. Азалия башта шәһәрдә яшәргә теләгәнен әйтте. Хәзер ул фикерен үзгәрткән:

– Авыл җирендә яшәүнең тагын бер уңай ягы бар: мине колхозга хисапчы булып эшләргә чакырганда, улыбызга 1 яшь тә тулмаган иде. Без аны авылның балалар бакчасына бирдек һәм мин иркенләп эшкә чыктым. Белгәнегезчә, шәһәр җирендә балалар бакчасына 3 яшьтән алалар, авылда бу мәсьәлә җиңел хәл ителде.

Илназ агроном булып 24 яшендә эшли башлаган. Яшь белгеч булса да, эштәгеләр белән гел уртак фикердә булганнар. Сүз уңаеннан, монда 3 ел элек профессиональ лицейдан 4 механизатор кайткан, аларга күмәк хуҗалык стипендия түләп тора. Кыскасы, яшьләрне кызыксындыру юлларын эзлиләр.

Азалия хисапчы булып 2018 елда эшли башлаган. Башта ул терлекчелек хисапчысы булып эшләсә, хәзер кассир ролендә. «Колхоз бай, хезмәт хакын тиешле рәвештә түләргә тырышабыз, яшьләрне дә үзебезгә чакырырга кирәк, – ди ул. – Безнең хуҗалыкта елына 338 миллион сумлык продукция җитештерелә. Колхозда 121 кеше эшли, алар арасында яшьләр дә күп. Мәсәлән, сыер савучы кыз миннән дә яшь, ул сыер саву конкурсларында катнашып җиңүләр яулый. Яшьләрне авылда калдыруның ике генә юлы бар – эш һәм югары хезмәт хакы», – ди Азалия.

Тракторчы, спортчы, блогер

Күбегезгә таныш блогер, «Татар кызы» Халыкара бәйгесе җиңүчесе Гүзәл Габидуллина да Сосна авылыннан. Хәзер ул Вахит егете Илназ Габидуллин («Кызык-мызык») белән Казанда яши, ике малай үстерәләр. Авылга бик еш кайталар, уллары Илдан белән Илзатның балачагы әби-бабай янында уза.

Гүзәл белән кайсы темага сөйләшсәң дә рәхәт, чөнки ул киңкырлы кеше: үзе тәмле пешерә, чигә-тегә, баскетбол уйный, блог алып бара һәм... трактор йөртә. Кызларга бу хас түгел диярсез, ә Гүзәл моның киресен исбатлый.

– Энем Фидан белән кечкенәдән тракторда йөреп үстек. Ул 6 нчы класстан иртән комбайнга чыгып китә иде. Гомумән, техникага мәхәббәт бабайдан килгән – Сәлим бабай гомер буе машина йөртүче булып эшләгән. Әнинең беренче декрет акчасына трактор кузовы алып, үзләре беренче тракторларын җыйганнар. Трактор тарихы менә шуннан башланган. Хәзерге көндә безнең 4 трактор бар. Энем үзе эшмәкәрлек белән шөгыльләнә – әти белән бергә тракторда хуҗалыкларда эшли. Бүген кызу эш көне булу сәбәпле, өйдә туры килмәде әле, – дип Гүзәл безне трактор янына алып килде. Алып килеп кенә калмады, фотограф Фирүзәбезне авыл буйлап тракторда йөртте.

– Мин трактор йөртү буенча ярышларда катнашам. Россия чемпионатында алынган кубокларым да бар. 2017 елда «Авыл яшьләре уеннары»нда әти белән уңышлы чыгыш ясап, Курскка бардым һәм чемпион исемен алып кайттым. Әтием үзе физкультура укытучысы, кечкенәдән аның белән спорт ярышлары карап үстем. Кайчан да булса Татарстан данын яклап герб булган форма кияргә хыяллана идем. Һәм ул хыялым шушы трактор йөртү конкурсында тормышка ашты. Миңа нәкъ менә ул форманы тапшырганда ышанмыйча елаган идем... Кем уйлаган бит, гап-гади авыл кызы Татарстанны яклап шундый масштаблы конкурста флаг тотып басып торыр дип?! Моның өчен мин тракторга рәхмәтле. «Кызларга трактор кирәкме?» – дип еш язалар. Әйе, кирәк дип саныйм, чөнки ул минем хыялымны тормышка ашырды. Башка регионнан да бик күп кызлар катнаша. Мәсәлән, без Татарстаннан 7 кыз идек, шулай ук Сабада да трактор йөртүче кызлар бар.

Үзенә 28 яшь булса да, күңеле 18дә әле – кызлар белән баскетбол уйнарга да, трактор йөртергә дә, блог алып барырга да, гаиләсен карарга да өлгерә Гүзәл. Гомумән, Сосна яшьләре белән танышканнан соң, «Ә нигә әле авылда калмаска?» дигән уй калды. Кирәк икән – атлар белән эшли аласың, хуҗалык эшендә дә яшьләргә мөмкинлекләр бар, әгәр инде трактор йөртергә өйрәнәсең килә икән, нәфис Гүзәл ярдәмгә киләчәк. Кыскасы, без бирегә тагын бер киләчәкбез әле…